De poging van het Amerikaanse Congres om een wet tot TikTok-verbod aan te nemen, laat zien dat TikTok diep verweven is geraakt met de Amerikaanse cultuur en invloed heeft op het dagelijks leven en trends.
De snelle verspreiding van content en het algoritme van TikTok hebben de culturele stromingen in Amerika veranderd en spelen een belangrijke rol in diverse sectoren.
Bij het reguleren van platforms is het essentieel om niet alleen de marktlogica te overwegen, maar ook de impact van het platform op de cultuur van de gebruikers.
Het Amerikaanse Congres heeft op 20 maart een wetsvoorstel aangenomen dat het moederbedrijf van TikTok, ByteDance, verplicht om de Amerikaanse activiteiten binnen een jaar te verkopen aan een Amerikaans bedrijf. Tijdens de plenaire vergadering van die dag werd een wetsvoorstel aangenomen dat ByteDance binnen 270 dagen de Amerikaanse TikTok-diensten moet verkopen. Het wetsvoorstel werd met 360 stemmen voor en 58 stemmen tegen aangenomen. TikTok heeft bezwaar gemaakt tegen dit wetsvoorstel, dat het beschouwt als een feitelijk verbod op TikTok, omdat het onwaarschijnlijk is dat er binnen de gestelde termijn een verkooptransactie tot stand komt.
De Amerikaanse politiek en inlichtingendiensten hebben al geruime tijd hun bezorgdheid geuit over de mogelijkheid dat de Chinese overheid toegang heeft tot de gegevens van TikTok-gebruikers in de VS, wat een bedreiging zou kunnen vormen voor de nationale veiligheid. Als reactie hierop heeft TikTok een melding gestuurd naar naar schatting 170 miljoen Amerikaanse gebruikers, met het verzoek om bezwaar te maken tegen het wetsvoorstel bij het Congres. In deze melding was een functie opgenomen waarmee gebruikers hun postcode konden invoeren om het telefoonnummer van hun vertegenwoordiger op te zoeken. Hierna zouden er zo'n 20 telefoontjes per minuut zijn gepleegd, wat ertoe heeft geleid dat sommige kantoren van congresleden de telefoonlijnen tijdelijk moesten afsluiten.
Waarom verzetten zoveel Amerikanen zich, ondanks het argument van nationale veiligheid, zo actief tegen een mogelijk verbod op TikTok? Dit laat zien dat TikTok al onderdeel is geworden van de Amerikaanse cultuur en is een voorbeeld van de culturele betekenis en kracht binnen een samenleving.
De New York Times publiceerde op 18 maart een artikel waarin 19 TikTok-gerelateerde artikelen werden gepresenteerd die laten zien hoe deze ene app de Amerikaanse cultuur heeft veranderd. De artikelen laten duidelijk zien dat TikTok een rol speelt in diverse grote en kleine culturele veranderingen in de samenleving, zoals de verandering in de manier waarop Hollywood films promoot, de opleving van content van complotdenkers en het verwijderen van spiegels in toiletten als een noodmaatregel om tieners van TikTok af te houden tijdens de les.
Het TikTok-algoritme leert in real-time de interesses en voorkeuren van gebruikers, waardoor gewone video's miljoenen views kunnen genereren. Dit heeft geleid tot een nieuw type influencer: de zogenaamde ‘micro-celebrity’, die in korte tijd bekend is geworden dankzij een specifiek onderwerp. Ook heeft TikTok ervoor gezorgd dat nummers die op het platform populair werden, de hitlijsten domineerden, en dat de muziekindustrie een nieuwe succesformule heeft aangenomen: het maken van virale challenge-video's. Onlangs besloot Taylor Swift om haar nieuwe muziek te posten op TikTok, ondanks het feit dat ze weinig royalty's ontvangt vanwege het beëindigde contract met Universal Music Group. Dit is mogelijk geworden door de snelle contentcyclus en het algoritme van TikTok, die de trends in de Amerikaanse samenleving versnellen en de culturele stromingen beïnvloeden.
Vanuit het perspectief van deze culturele dominantie kan het wetsvoorstel van het Amerikaanse Congres om TikTok te verkopen worden beschouwd als een mislukte poging. Culturele overheersing heeft in de geschiedenis grote impact gehad. Het Romeinse Rijk verbreidde zijn cultuur door militaire veroveringen en introduceerde Romeinse wetten, technologie en infrastructuur, waardoor de lokale culturen veranderden. Nazi-Duitsland probeerde de lokale geschiedenis en identiteit uit te wissen door cultureel erfgoed te vernietigen.
Cultuur bestaat al. Daarom is het waarschijnlijk dat de poging van het Amerikaanse Congres om dit wetsvoorstel door te zetten niet de gewenste resultaten oplevert. TikTok heeft met succes een kernrol verworven in diverse Amerikaanse sectoren, zoals muziek, entertainment, marketing, politiek en mode. Dit blijkt ook uit de teksten op spandoeken van Amerikaanse burgers die zich verzetten tegen een TikTok-verbod: veel van de teksten bevatten woorden die verwijzen naar behoud, groei, zaken, leven en verandering.
Kortom, de Amerikanen hadden zich eerst de vraag moeten stellen: ‘Wat is TikTok eigenlijk?’
Ik begrijp dat er in Nederland ook regulering wordt overwogen voor grote platformbedrijven zoals Google en Facebook. Gezien de grote impact die deze diensten hebben op het dagelijks leven en de cultuur van gebruikers, lijkt het mij belangrijk om bij het concretiseren van deze regulering niet alleen vanuit een marktgerichte invalshoek te denken, maar ook te onderzoeken welke culturele invloed deze bedrijven hebben.
Margaret Mead, een van de belangrijkste antropologen van de 20e eeuw, beschreef het belang van het begrijpen en respecteren van culturen als een voorwaarde voor sociale verandering en vreedzame coëxistentie. De discussie over het verbod op TikTok biedt Nederland ook aanknopingspunten om te bezien hoe we de wisselwerking tussen platformen en cultuur kunnen benaderen.
