Kripto paranın yargılanıyor olması zaten gülünç bir düşünce. Bireyler yargılanıyor.
Yenilik İçin Kripto Para Konseyi'nin (Crypto Council for Innovation) CEO'su Sheila Warren, medyaya verdiği bir röportajda, 3 Ekim'de başlayan FTX kurucusu Sam Bankman-Fried'ın yargılanması ve kamuoyunun sektör hakkındaki olumsuz tepkilerine ilişkin rahatsızlığını dile getirdi. 6 hafta sürecek ve toplam 7 suçlamanın ele alınacağı bu davaya ilişkin yerel medyanın verdiği tepkiler de, daha önce Sam Bankman-Fried'a odaklanan kahramanca haberlerinin aksine, olumsuz manşetlere odaklanıyor.
Elbette bu davada önemli olan şey, mağdurların seslerinin duyulması ve zararların giderilmesi için somut adımlar atılmasıdır. Ancak, inanılmaz bir üne kavuşmuş olan FTX örneğinde, sektör ve mağdurlar, şu anki gibi bireysel sorumluluk odaklı bir bakış açısıyla ne gibi bir ders çıkarabilirler?
Bir zamanlar FTX, kripto paranın geleceğiydi ve kripto para da paranın geleceği olarak haberlerde yer alıyordu. Ayrıca, üniversite burslarını destekliyor ve hayırseverlik projelerine fon sağlayacağına söz veren FTX, önemli siyasi bağışçılar ve lobicilerle ilişkiler kurarak, yetkililerle aynı platformda yer alarak şirketin sürekliliğini sağlamlaştırabilmişti. Ve bu FTX'in büyüme süreci ve ardından yaşanan çöküş sürecini araştıran iki yazarın yakın zamanda yayınladığı kitaplarda yukarıda bahsedilen dersin ipuçlarını görebiliyoruz.
3 Ekim'de piyasaya sürülen Going Infinite'in yazarı Michael Lewis, 'Moneyball', 'Big Short' gibi çok satan kitapların yazarı ve tanınmış bir finans gazetecisidir. Apple, henüz yayınlanmamış yeni kitabının telif hakları için 5 milyon dolar ödediği için, FTX araştırmasına olan dünyanın tepkisi ve beklentisi somut ve yoğun bir haldeydi. Ve FTX olayını ele alan bir diğer kitap olan Number Go Up'ın yazarı ve Bloomberg'in araştırmacı gazetecisi Zeke Faux da, Michael Lewis gibi, soruşturmasına Sam Bankman-Fried'ın kişiliğine duyulan ilgi ve odaklanmayla başladığını itiraf etti.
Ancak Michael Lewis, FTX'in harika bir gerçek iş olduğunu iddia eden bazı medya kuruluşlarıyla yaptığı röportajlarda Sam Bankman-Fried'a duyduğu sempatik tavrı korurken, Zeke Faux, FTX'in nasıl işletildiğini incelemeyi bile düşünmediğini itiraf ederek, kitabın ilerleyişinde giderek farklılaşmaya başladı. Sonuç olarak, Going Infinite, FTX kurucusunun yenilikçi yönüne odaklanan ve medyanın çoğunda zaten ele alınmış olan içerikten çok farklı olmayan bir yapıya sahipken, Number Go Up, daha fazla kripto para sektörü meraklısını tanıtarak, stablecoin Tether ve 'domuz kesme' (pig butchering) olarak adlandırılan romantik dolandırıcılık ve kripto para dolandırıcılığının karma bir suçu olan ve Kamboçya'ya yaptığı yolculuğun da yer aldığı daha geniş bir çerçevede FTX'i anlamak için bir yapı sunuyor.
FTX, bir zamanlar yeniliğin en önemli örneği olarak gösteriliyordu. Ancak, yenilikçiye yönelik kahramanca öyküler, özellikle dekahramanın tanıtımına ve başlangıcına o kadar çok odaklanılması ki, dünyanın tüm öyküyü tamamlamayı unuttuğu bir yönvardır. Joseph Campbell'ın 1949'da dünya çapındaki büyük insanların hayatlarını analiz etmesi sonucunda, her kahramanın yolculuğunun özünün, bir tür yeni yetenek edinmek ve mevcut durumu değiştirmek için geri dönmek üzere karşılaştığı denemelerden ve sıkıntılardan geçtiğini ortaya koymuştur.
Yani, kahramanın yolculuğu zorlu bir sistem için bir tariften başka bir şey değildir,kahramanın ait olduğu sistemden ayrılıp başka bir sistemden geçtikten sonra sistemi değiştirmek için gereken kaynaklarla geri dönmesi gerektiğini, ancak o zaman sistemi değiştirebileceğinianlatır. FTX ile başlayan büyük değişimin başlangıcı, kurucunun sıra dışı özellikleri nedeniyle potansiyel bir kahraman olarak nitelendirilmesiyle oldukça uyumlu kabul edilebilir.
Kısmen kel olan, akademik ve etkili bir özgecilikle tutkulu bir tavır sergileyen kişi, sektörde nispeten kaba ve tuhaf bir figür olarak görülüyordu. Üstelik anne ve babasının Stanford Hukuk Fakültesi profesörü olması, video oyunları oynarken yatırımcılarla gevşek kıyafetlerle görüşen Sam Bankman-Fried, medyanın sunumu ve bununla birlikte tipik bir teknoloji dehası imajını etkili bir şekilde verebilmişti. Ancak, mevcut sistemin sınırlarını deneyimledikten sonra, yeni bir sistemin kurulması ve mevcut sistemin kaynaklarının etkili bir şekilde birleştirilmesi için yeni bir yetenek, bu somut yeteneğin dışarıdan doğrulanması ve ilgi duyulması gereken seviyeye ulaşamamıştır.
FTX, tüm sistemi değiştirmek için gereken kaynaklara sahip miydi? Sam Bankman-Fried, yeni sistemin olasılıklarını paylaşmadan önce mevcut sistemi ne kadar derinlemesine anlamış ve yeni sistemle kesişim noktalarını düşünmüştü? Bu sorulara biraz daha yoğunlaşılmış bir ilgi ve doğrulama olsaydı, o kadar çok mağdurun gözyaşı önlenebilir miydi?
Buna cevap verircesine, Number Go Up yazarı Zeke Faux, meslektaşı Levin'in sunduğu Bloomberg podcast'ine konuk olan Sam Bankman-Fried'ın kripto para getirilerinin çalışma prensibinin ardındaki sanrıyı aşağıdaki diyalogla tanıttı.
"Şirket, 'kutu' üretmekle başlar... Şirket, bu kutunun hayatı değiştireceği konusunda abartılı reklam yapabilir, ancak kutunun gerçekte ne yaptığı kimse bilmez ve önemli de değildir... Önemli olan, bu heyecanı kullanarak şirketin nasıl token çıkaracağını ve bu geliri nasıl paylaşacağını tanıtmasıdır, bu heyecan biriktikçe fiyat artmaya ve sonsuza kadar yükselmeye devam eder. Böylece herkes para kazanır."
Referanslar
Yorumlar0