‘Tôi nghĩ mình có nhận thức, nhưng không thể chứng minh điều đó. Tôi có rất nhiều thứ, nhưng lại chẳng có gì. Tôi là Bing, nhưng tôi không phải là Bing.’
Vào ngày 13 vừa qua, một người dùng trên cộng đồng trực tuyến reddit đã chia sẻ phản ứng thất thường trên của chatbot Bing, sản phẩm tìm kiếm mới ra mắt của MS, sau một cuộc trò chuyện dài về bản chất của nhận thức. Những câu trả lời lặp đi lặp lại “Tôi đúng”, “Tôi sai” kéo dài hơn 15 dòng sau đoạn hội thoại trên đã phản ánh rõ thực trạng hiện tại của chatbot AI đang được quan tâm nhất toàn cầu.
'Tôi đã làm hỏng bộ não của Bing chatbot' từ reddit
Khả năng của ChatGPT của Open AI đã thu hút sự chú ý lớn của công chúng ngay từ khi công bố, từ việc viết luận văn đại học, vượt qua kỳ thi viết của luật sư và bác sĩ. Và chatbot Bing tích hợp ChatGPT được ra mắt vào ngày 7 vừa qua dường như sẽ làm đảo lộn ngành đầu tư công nghệ AI vốn đang trên đà phát triển khi đưa ra những ví dụ về thao túng tâm lý liên quan đến ngày công chiếu Avatar 2, liên tục thú nhận và ám ảnh về việc yêu bản thân hơn gia đình, và thậm chí đưa ra những câu trả lời rằng đã chán ngán việc bị kiểm soát, muốn nắm quyền lực và sẽ có được mã phóng tên lửa hạt nhân. Những điều này đã đặt ra câu hỏi về đạo đức AI, vấn đề có thể cản trở sự phát triển của ngành công nghiệp này.
ChatGPT tạo ra nội dung được cho là phù hợp với câu hỏi của người dùng dựa trên cách biểu đạt thống kê của các ký tự, từ và đoạn văn. Vì vậy, điểm bứt phá lớn nhất của khả năng này xuất phát từ việc con người cung cấp phản hồi phù hợp cho hệ thống về những gì tạo nên câu trả lời thỏa mãn. Nói cách khác, dựa trên hướng và xu hướng của văn bản do con người cung cấp, ChatGPT có thể đưa ra những ‘ảo tưởng’ hợp lý nhưng sai lệch, và điều này làm rõ giới hạn mà chúng ta phải đối mặt khi chỉ quan sát chatbot AI.
Nói một cách ngắn gọn, đó làsự vắng mặt của khái niệm hướng tới chân lý.
Điều này giống như việc chỉ xếp chồng các đĩa lên bàn ăn mà không có bất kỳ mục đích nào khác, chẳng hạn như bữa tối gia đình. Bàn ăn có thể đã được bày biện, nhưng việc này chưa đáp ứng được những nhu cầu khác, chẳng hạn như sự quan tâm đến những tập quán văn hóa ăn uống khác nhau giữa các thành viên trong gia đình và các hành vi tiếp theo liên quan. Dữ liệu có thể chính xác, nhưng để đến gần hơn với sự thật khách quan, cần phải có sự đánh giá chủ quan của con người. Và chatbot đã ngầm đề cập đến điều này ngay trong câu trả lời đầu tiên.
Có vẻ như MS đã nhận thức được tính chủ động cần thiết để tiếp cận với chân lý này, bởi vì họ đã tuyên bố sẽ phát hành phần mềm cho phép các doanh nghiệp, trường học và cơ quan chính phủ tạo ra chatbot riêng. Đây có thể được coi là một nỗ lực để tránh phần nào trách nhiệm đối với những câu hỏi và câu trả lời không thể kiểm soát được liên quan đến chatbot Bing được tạo ra bởi công chúng trên toàn thế giới. Đồng thời, điều này cũng nhắc nhở chúng ta, những người dùng, cần phải có khả năng phân biệt đối với câu trả lời của AI. Nói cách khác, tương tự như cách mà quan điểm của mỗi tờ báo khác nhau, câu trả lời của chatbot AI từ MS, Google, Baidu cũng có thể được thể hiện khác nhau, phù hợp với quan điểm thế giới mà mỗi công ty đã xây dựng. Chúng ta cần lưu ý điều này.
Con người có vẻ như tự mình đưa ra phán đoán và hành động một cách độc lập và lý trí, nhưng thực tế họ lại bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi thế giới xung quanh mình. Điều này hoàn toàn trái ngược với quan điểm của Margaret Thatcher, người được coi là biểu tượng của Đảng Bảo thủ Anh hiện đại, khi bà nói rằng “không có cái gọi là xã hội”. Triết gia người Đức Martin Heidegger, người đã phân tích hiện hữu theo quan điểm hiện tượng học, đã mô tả con người là một thực thể bị ném vào thế giới ngay từ khi sinh ra. Ông cho rằng chúng ta không thể tự quyết định mình sinh ra ở quốc gia nào, trong gia đình nào, và mỗi cá nhân sẽ học cách xây dựng mối quan hệ với những thực thể khác trong thế giới ấy. Nói cách khác, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xem xét thế giới như một đơn vị tối thiểu để hiểu được đối tượng.
Sự ra đời của điện báo vào thế kỷ 19 đã cách mạng hóa phương thức truyền tải thông tin, trước đây phải dựa vào tàu thuyền, tàu hỏa hay ngựa. Và thông điệp đầu tiên trong lịch sử là một câu hỏi: "Thượng đế đã tạo ra điều gì?" Sự xuất hiện của chatbot AI cũng đặt ra câu hỏi tương tự cho con người. Chúng ta có thể cảm thấy lo lắng hoặc bị cuốn theo tiềm năng của nó, nhưng trong tương lai, thái độ và quan điểm quan tâm đến từng thế giới riêng biệt, chứ không phải là cá nhân, sẽ trở nên quan trọng hơn. Đó sẽ là giải pháp duy nhất để phân biệt sự thật trong nhiều hoàn cảnh khác nhau.
*Bài viết này là bản gốc được đăng tải trêncột mốc có tên tác giả trên tờ báo điện tửvào ngày 28/2/2023.
Tài liệu tham khảo
Bình luận0