Đoạn video ghi lại cảnh người hâm mộ thở dài tiếc nuối khi giá của thiết bị thực tế hỗn hợp (MR) 'Vision Pro' của Apple được công bố vào tháng 6 vừa qua đã trở thành chủ đề nóng. Với mức giá gần 5 triệu won, sản phẩm mới của Apple này, trông giống như kính trượt tuyết, đã tạo ra sự kỳ vọng khó lý giải nếu xét đến những thành tựu kỹ thuật trước đây của Apple. Đồng thời, trước những câu hỏi cơ bản hơn đã được đặt ra đối với các sản phẩm tương tự của các công ty khác trong ngành, chúng ta vẫn còn e ngại.
Liệu tôi có thực sự muốn đeo thứ này?
Những thiết bị đeo được tích hợp công nghệ mà chúng ta chứng kiến ngày nay bắt nguồn từ trí tưởng tượng của các tác phẩm khoa học viễn tưởng về bản chất con người vào cuối thế kỷ 20. Ý tưởng về việc tăng cường các giác quan và khả năng hoạt động của con người, được thúc đẩy bởi hai cuộc chiến tranh thế giới và những cuộc tranh luận về thuyết ưu sinh, đã dẫn đến việc mô tả sức mạnh và tốc độ được tăng cường của các siêu anh hùng trong văn hóa đại chúng. Tuy nhiên, bản chất của thiết bị đeo được nằm ở mối quan hệ giữa con người với thế giới xung quanh mà nó mang lại, nghĩa là động cơ sử dụng. Bộ giáp giúp bảo vệ thân nhiệt và giảm thiểu tác động của các cuộc tấn công bên ngoài trên chiến trường, quần áo và phụ kiện như một công cụ để tăng khả năng sinh sản và lựa chọn xã hội, cũng như trang phục và hóa trang để thể hiện sự tham gia vào một cộng đồng cụ thể - tất cả đều là những chức năng cơ bản hơn của thiết bị đeo được.
Đặc biệt, cần phải chú ý đến việc thiết kế đầu người đòi hỏi sự tỉ mỉ ở mức độ cực kỳ cao. Ảnh hộ chiếu chụp lộ tai, ảnh chụp cận mặt được sử dụng làm ảnh đại diện trên Twitter, sự đa dạng trong kiểu tóc mái của phụ nữ, hoa tai, khuyên tai, vòng cổ… những chi tiết tinh tế và biểu cảm này là bằng chứng cho thấy giá trị biểu tượng to lớn được gán cho đầu và khuôn mặt trong thực tế. Tuy nhiên, tầm nhìn mờ đục mà người ngoài có thể thấy khi đeo Vision Pro khiến việc nhìn thấy mắt của người đối diện - công cụ của sự thân mật và sự tập trung chú ý - trở nên khó khăn và vô tình truyền tải thông điệp rằng người đó đang tập trung vào một nhiệm vụ nào đó, giống như khi đeo kính lúp.
Do đó, để công nghệ thiết bị đeo được thực sự hoạt động trong hệ thống cuộc sống hàng ngày của mọi người, cần phải thừa nhận tiềm năng của nó như một lối vào hệ thống giá trị biểu tượng này và xác định lại chức năng cơ bản của thiết bị đeo được ở cấp độ sâu hơn, thì chúng ta mới có thể khám phá ra cơ hội trong tương lai.
Nhà lý luận người Ý Leopoldiana Fortunati cho rằng điện thoại di động đã cố gắng thâm nhập vào thế giới thời trang và phụ kiện, và chiến lược thành công nhất là "biến đổi thành máy móc mềm mại", có thể được trang trí bằng da mềm hoặc nhãn dán và có thể được cất trong túi quần hoặc túi xách. Nói cách khác, lý do tại sao điện thoại thông minh lại phổ biến rộng rãi là do nó có thể được lựa chọn để không quá nổi bật và được tích hợp thành công vào cách thức người dùng trang trí cho bản thân. Ứng dụng điều này, chúng ta có thể xem xét những câu hỏi sau. Liệu có thể tạo ra hướng dẫn về cách tạo kiểu cho những phụ kiện cồng kềnh như tai nghe Vision Pro hay không? Hoặc liệu có cách nào để cất tai nghe vào túi đeo vai, vừa duy trì phong cách vừa dễ dàng giấu đi hay không? Đây có thể được coi là vấn đề trong thế giới thời trang, không phải từ góc độ thiết kế công nghiệp mà là từ góc độ mối quan hệ xã hội.
Ngoài ra, chúng ta cũng có thể tìm thấy manh mối từ quan điểm nhân học, trong đó xem xét thói quen sử dụng mặt nạ hoặc đồ trang trí mặt như một cơ hội để thay đổi có chủ đích. Kem che mặt của quân nhân trước khi tham gia huấn luyện, trang điểm cho tiệc hóa trang Halloween đều tượng trưng cho việc che giấu hoặc tái cấu trúc khuôn mặt, nhằm củng cố ý nghĩa của mối quan hệ và biểu thị sự tham gia vào một cộng đồng cụ thể. Do đó, cơ hội của thiết bị đeo được trên đầu nằm ở việc liệu có thể tận dụng các dạng biến đổi phù hợp vào đúng thời điểm hay không. Ví dụ như tạo hình rồng khi chơi với trẻ em, hoặc giúp trẻ em cảm nhận rõ ràng hơn về việc mình sẽ trở thành người như thế nào khi mặc một bộ quần áo mới, v.v... Có rất nhiều cơ hội có thể áp dụng trong các tình huống khác nhau trong cuộc sống hàng ngày, giúp củng cố ý nghĩa trong mối quan hệ với người khác khi đang đeo thiết bị đeo được.
Cho đến nay, các cuộc thảo luận trong ngành dường như cho rằng bản chất của công nghệ kỹ thuật số trong các thiết bị đeo được mới, được thể hiện qua màn hình của thiết bị, tạo ra một mối quan hệ mới với thế giới. Tuy nhiên, thay vì là một danh mục mới, thiết bị đeo được có vẻ phù hợp hơn khi được định nghĩa là một chức năng bổ sung trong khuôn khổ các quy tắc văn hóa và lịch sử vốn có của quần áo, phụ kiện, đồ trang sức, dụng cụ thể thao và thiết bị y tế. Do đó, các sản phẩm thiết bị đeo được cần phải mang lại ý nghĩa biểu tượng mạnh mẽ và được xã hội chấp nhận. Nói cách khác, cơ hội thành công nằm ở việc tích hợp công nghệ một cách liền mạch vào thế giới biểu tượng mà cơ thể chúng ta đang mặc, chứ không phải thay thế chức năng của cơ thể.
*Bài viết này là bản gốc được đăng tải trên Cột mốc chuyên mục của báo Điện tửvào ngày 24/7/2023.
Tài liệu tham khảo
Bình luận0