Vào tháng 9 năm ngoái, Neuralink của Elon Musk, công ty đang phát triển cấy ghép não cho con người, đã thông báo về việc tuyển dụng những người tham gia thử nghiệm lâm sàng để thử nghiệm thiết bị. Thiết bị này, được biết đến với tên gọi giao diện não-máy tính (BCI), sẽ thu thập hoạt động điện của các tế bào thần kinh và giải thích các tín hiệu đó thành các lệnh để điều khiển thiết bị bên ngoài. Thông qua công nghệ này, những người bị liệt có thể điều khiển con trỏ hoặc bàn phím chỉ bằng suy nghĩ. Ngoài ra, Precision Neuroscience đã cấy ghép thiết bị cấy ghép não của họ cho ba người trong khoảng 15 phút vào năm ngoái để xác minh khả năng đọc, ghi và lập bản đồ hoạt động điện trên bề mặt não. Công ty này dự kiến sẽ mở rộng nghiên cứu cho nhiều bệnh nhân hơn vào năm 2024.
Các nhà lãnh đạo trong ngành này đang ngày càng hiện thực hóa việc tăng cường đầu tư vốn khổng lồ để thương mại hóa, điều này cho thấy khoa học và công nghệ đã đạt đến giai đoạn trưởng thành có thể tác động thực sự và sâu sắc đến trạng thái và điều kiện của con người. Tuy nhiên, những thay đổi này không chỉ đơn thuần là thành tựu kỹ thuật mà còn làmột khởi đầu mới đặt ra những câu hỏi cơ bản về mối quan hệ của con người với thể xác, và cuối cùng là sự hiểu biết và ý nghĩa phức tạp về mặt xã hội, truyền thống đối với sự sống và cái chếtmà chúng ta cần ghi nhớ.
Giấy khai sinh ghi lại khoảnh khắc chào đời, trong khi giấy chứng tử ghi lại thời điểm kết thúc cuộc sống. Sự phân biệt này phản ánh quan niệm truyền thống về sự sống và cái chết theo quan điểm nhị nguyên. Định nghĩa sinh học về cái chết thường được hiểu là sự 'ngừng hoạt động không thể đảo ngược' của các quá trình duy trì sự sống, được duy trì bởi tim và não. Tuy nhiên, vào khoảng những năm 1960, với sự ra đời của kỹ thuật hồi sức tim phổi (CPR), thuật ngữ 'dừng tim' xuất hiện, tạo ra một tiêu chuẩn phân biệt với ý nghĩa của cái chết tuyệt đối trước đó. Ngoài ra, máy thở đã biến những người bị tổn thương não thành những xác chết có tim vẫn đập, dẫn đến những cuộc tranh luận về mặt y học, đạo đức và pháp lý về việc liệu có nên tuyên bố tử vong cho bệnh nhân hay không. Trong lĩnh vực thần kinh học, những trường hợp gần đây đang thách thức quan niệm truyền thống cho rằng não bắt đầu bị tổn thương sau vài phút không được cung cấp oxy, điều này cho thấy ranh giới giữa cái chết và sự sống ngày càng trở nên mơ hồ.
Tại Madagascar, một quốc đảo ở phía đông châu Phi, có một nghi lễ tên là Famadihana, trong đó người dân đào hài cốt tổ tiên ra khỏi mộ gia đình và cùng nhảy múa với xương cốt của người đã khuất theo nhịp điệu của các ban nhạc đồng thau. Nghi lễ này thể hiện một cách khá ấn tượng về cách nhìn nhận cái chết không phải là sự chia ly cuối cùng mà là một mối quan hệ liên tục, tức là một phần của cuộc sống. Đối với họ, quá trình khai quật là thời gian để các thành viên trong gia đình khẳng định tình yêu thương dành cho nhau, và họ nói rằng mình đã làm cho tổ tiên của mình rất hạnh phúc thông qua nghi lễ này. Từ họ, chúng ta nhận ra một sự khiêu khích khác đối với ý thức, hoạt động, di tích và mối quan hệ vượt ra ngoài cái chết về mặt sinh học.
Chúng ta đang sống trong một thời đại tràn ngập các dịch vụ kể về con người. Chúng ta có thể thấy rõ ràng rằng các sản phẩm, trang web và thiết bị đeo thông minh đang làm cho cuộc sống của chúng ta thuận tiện hơn và phản hồi trực tiếp nhu cầu của chúng ta mỗi ngày. Tuy nhiên, chúng ta cần lưu ý rằng những cái nhìn nghẹt thở, được cá nhân hóa và chỉ phù hợp với hiện tại này, chỉ tập trung vào từng khoảnh khắc sống mà thôi và cạnh tranh với nhau, khiến chúng ta quên đi việc mình là những thực thể tồn tại trên một con đường có giới hạn là cái chết, thậm chí còn khiến chúng ta né tránh và coi nó là điều cấm kỵ. Năm 2014, nhà nhân chủng học văn hóa Inger Treitler đã tiến hành một cuộc khảo sát về mong muốn và nhu cầu đối với cái chết với 150 người tham gia ở Berlin thông qua trò chơi bài tương tác. Quá trình này cho thấy rằng những cuộc trò chuyện về cái chết, vốn trước đây được cho là sẽ mang lại cô lập, hỗn loạn và đau khổ, thực sự có thể trở thành những trải nghiệm khá cởi mở và thú vị. Và việc cho rằng đó là một chủ đề bất tiện đã được chứng minh là có liên quan đến những phong tục tang lễ truyền thống lạnh lùng và nghiêm khắc. Ngoài ra, bà cũng phát hiện ra rằng những trải nghiệm 'cái chết nhỏ' khi còn nhỏ, như tự mình tắt đèn và đi ngủ, ban đầu có thể làm tăng nỗi sợ hãi nhưng theo thời gian lại mang lại sự can đảm và sức mạnh.
Sự phát triển của công nghệ và khoa học đang khiến sự hiểu biết của chúng ta về cái chết không ngừng tiến hóa. Việc phát hiện ra rằng hoạt động của não vẫn tiếp tục trong một thời gian sau khi tim ngừng đập đã mở ra khả năng khôi phục hoạt động của cơ thể, đồng thời gợi ý về những thay đổi cụ thể trong chăm sóc lâm sàng về việc chúng ta, với tư cách là những người thân, sẽ chuẩn bị những nghi lễ mới nào và trải nghiệm những cuộc trò chuyện nào trong thời gian trước và sau khi qua đời, cùng với đó là sự phong phú hơn về nhận thức về bản thân cuộc sống.
Năm 2024 đã bắt đầu. Có lẽ đây là thời điểm thích hợp nhất để quan tâm đến những quan điểm khác nhau về cái chết như một tiêu chuẩn để chúng ta ghi nhớ, trải nghiệm và mong đợi về quá khứ, hiện tại và tương lai.
Tài liệu tham khảo
Bình luận0